Errementeria
Gela honetan, errementeria bat ikus dezakegu, harri-hormako sutegi eta guzti, ohikoa gure eskualdean, eta instalazio hauetan erabilitako tresna guztiez osatua, besteak beste: ingudeak, kurrikak, mailuak, etab. Hainbat produktu fabrikatzeko erabiltzen zituzten, hala nola, ferrak, burdin-sareak, iltzeak, nekazaritza-tresnak, armak eta sukaldeko eguneroko tresnak. Funts horiek guztiak Elgoibarko Ibarlucea familiaren errementeriatik berreskuratu ziren, 1983. urteko udara arte funtzionatu zuena.
Gure errementerietan egiten ziren “agoa” lagin semi-metaliko bat ikus daiteke.
Tradizio armagina
Debabarreneko beste sektore garrantzitsuetako bat armen fabrikazioa da eta nabe honetan ere badu bere erreferentzia, 1756ko Lamot-en Grabatuaren erreprodukzioarekin. Debaren arroko industria-tradizio handia egiaztatzen duen dokumentu historikoa da. Grabatu honek askotariko marrazkiak eta testuak ditu eta arma-ekoizpenaren fase ezberdinen eta ekoitzitako modeloen informazio ugari ematen du. Grabatuaren beheko aldean, lau gremio armagileen deskribapena ageri da: kanoilariak, kutxagileak, aparailugileak eta giltzariak, XVI. mendetik XIX. mendera funtzionatu zuten.
Kanoigileak su-armen forjaketa egiteaz arduratzen ziren. Zeregin nagusiak kanoiek forjaketa eta lima bidezko akabera ziren. Kanoilarien gremioaren barruan, grabatzailea ere bazegoen, amaitutako kanoietan urrezko inkrustazioak eta grabatuak egiteaz arduratzen zena.
Txispaginak tiroaren mekanismorako piezen muntaketa egiteaz arduratzen ziren.
Kaxagileak kulatak egiteaz eta kutxetan kanoia, giltza eta aparailuak muntatzeaz arduratzen ziren.
Aparejugileak armaren aparailuak edo pieza osagarriak egiteaz eta beste gremioek egindako elementuak muntatzeaz arduratzen ziren. Kutxagileekin batera, armaren azken entrega egiten zuten.
Espazio hau gure artisauek egindako makinekin osatu dugu: baskulariek erabilitako pedal-tornua, eskopeten kanoien zuzengailua eta eskuz eragiteko eta bola bidezko aurreratzea duen mahai gaineko zulatzeko makina. Egurrezko egitura duten hainbat makina ere ikus daitezke, esaterako, pedalaz eragiteko pertika-tornu bat, balezta-zerra bat, kordel-birabarki bat etab., zura lantzeko erabiliak.
